مهریه در اعتقاد مسلمانان، هدیه یا وعده هدیه به زن از سوی شوهر است.
مدت کوتاهی قبل از ازدواج، زوجین مذاکره میکنند و اغلب این مذاکرات به صورت مکتوب ثبت میگردد. مهریه به شکل سکه های طلا، پول نقد یا ملک است.
مهریه در زمان عقد به زوجه داده نمیشود، ولی زن حق دارد در زمان عقد یا در زمان فسخ نکاح، آن را مطالبه و یا توقیف اموال برای مهریه را درخواست کند.
روش های مطالبه مهریه
اجرا گذاشتن مهریه در بسیاری از کشورهای اسلامی، حقوق زنان در صورت شکست ازدواج و طلاق بسیار کمتر از حقوق مردان است. پس از انحلال ازدواج، زوجه غالباً از تقسیم دارایی های خانواده، درصد اندکی دریافت میکند و اغلب حمایت های ناچیزی از همسر را خواهد داشت.
مهریه نوعی تضمین یا مالی است که زوجه میتواند در آینده به نفع خود در صورت شکست ازدواج، از آن استفاده کند. همچنین زوجه میتواند توقیف اموال برای مهریه را از مراجع قانونی بخواهد.
علاوه بر این، معمول است که فقط شوهر میتواند تقاضای طلاق کند. استثنا از این قاعده کلی این است که تنها زمانی به زن اجازه میدهد تقاضای طلاق کند که شوهر، او را مورد آزار جسمی یا روحی قرار دهد یا شوهر به الکل یا مواد مخدر اعتیاد داشته باشد.
در مواقعی که زوجه به دلایلی غیر از موارد ذکر شده در بالا، مانند عدم سازش (یعنی «اختلافات غیر قابل سازش») بخواهد از شوهر طلاق بگیرد، زن میتواند از مهریه خود برای طلاق استفاده کند.
این بدان معناست که زوجه میتواند در مقابل اذن زوج به طلاق، مهریه خود را ببخشد یا از آن صرف نظر کند. در این مورد زوجه نمیتواند از روش توقیف اموال برای مهریه استفاده ای ببرد.
ناگفته نماند که در صورت عدم توانایی زوج بنا به درخواست زوجه، مشکلات، توقعات غیر واقعی و تبعات قانونی برای زوجه ایجاد میکند.
چگونگی توقیف اموال برای مهریه
این مشکلات یعنی چگونگی توقیف اموال برای مهریه زمانی تشدید میشود که زن تصمیم میگیرد در زمان نادرستی ازدواج و تصمیم به طلاق مهریه خود را از شوهر بگیرد.
زوجه علاوه بر اینکه غالباً نیمی (50%) از دارایی خانواده، نفقه همسر یا احتمالاً نفقه فرزند را ندارد، میتواند مهریه خود را مطالبه و توقیف اموال برای مهریه را اجرایی کند.
موقعیتهای مشکلساز متعددی میتواند در مورد مهریه ایجاد شود. به عنوان مثال، گاهی اوقات میزان مهریه از کل دارایی شوهر بیشتر است که نمیتوان توقیف اموال برای مهریه را درخواست نمود . حتی گاهی اوقات میزان مهریه با مذاکره زن و شوهر انجام نمیشود، بلکه با خانواده آنها مذاکره میشود.
گاهی مهریه به صورت کتبی ثبت نشده و در مورد اینکه زوج دقیقاً چه چیزی بدهکار است اختلاف به وجود میآید.
گاهی اخاذی زن از شوهر از طریق ازدواج با او حیله است؛ یا گاهی مهریه 20 یا 30 سال قبل از طلاق توافق میشود که وضعیت مالی شوهر یا خانواده در طی این سال ها تفاوت فاحشی را داشته است. مشکلات در این خصوص گسترده هستند و پایانی ندارند.
رفع توقیف اموال مهریه
رفع توقیف و بازداشت اموال برای مهریه زمانی امکان پذیر است که با توجه به مفاد قانونی امکان بازداشت اموال وجود نداشته باشد، بعضی از این مقررات که هدف آن رفع توقیف و بازداشت اموال برای مهریه میباشد در ذیل ذکر شده:
رفع بازداشت خودرو برای مهریه
اگر مشخص گردد فرد برای گذران زندگی به اتومبیل و خودرو شخصی خود احتیاج دارد، و خودرو نیز جز مستثنیات دین شناخته شود، رفع توقیف میگردد.
رفع توقیف و بازداشت ملک برای مهریه
اگر معلوم گردد ملکی که فرد در آن زندگی میکند تنها منزل و مسکن وی است و جز مستثنیات دین شناخته شود، میتواند رفع توقیف گردد.
رفع بازداشت حقوق برای مهریه
اگر حساب زوج مسدود شده باشد، زوج باید با مراجعه به مرجع اجرای احکام نسبت به رفع توقیف آن اقدام کند.
افزون بر شیوه هایی که بر اساس قانون یک فرد طی میکند تا بتواند حق خویش را مطالبه کند، با تغییر شرایط نیز امکان رفع بازداشت و توقیف اموال برای مهریه فراهم خواهد بود. این شرایط عبارتند از:
سازش و صلح میان طرفین و رفع توقیف اموال برای مهریه
چنانچه هر طرف از طرفین ازدواج بتوانند در پرداخت حقوق و مهریه به توافق برسند و بخواهند اموال خویش را از توقیف در بیاورد، زن باید یک درخواست مبنی بر انصراف از ادامه عملیات به ثبت رساند تا روند توقیف ملک متوقف شود.
خاتمه پرونده و رفع توقیف اموال برای مهریه
چنانچه پرونده به علت سازش یا عدم تعقیب طرفین مختومه شد، دادگاه خاتمه پرونده را اعلام میکند. در این مواقع با کمک یک وکیل خانواده میتوانید این قضیه را خاتمه دهید.
نویسنده: مینا خالقی